Voorafgaand aan de vergadering liepen 481 inwoners mee in een stille tocht van de bioscoop naar het stadhuis in Spijkenisse. Op spandoeken voerden zij één duidelijke boodschap: geen AZC in de Markenburgpolder. Tijdens de vergadering maakten 18 insprekers gebruik van hun spreekrecht om ieder vijf minuten hun zorgen te uiten. Zij spraken onder andere over angst voor overlast, gebrek aan inspraak, onvoldoende draagvlak onder inwoners, de samenstelling van de opvanggroepen, de duur van het verblijf, druk op lokale voorzieningen en het tekort aan woningen voor eigen inwoners. Ook werd kritiek geuit op het landelijke asielbeleid en de geïsoleerde ligging van de beoogde locatie. Meerdere keren klonk applaus vanaf de publieke tribune.
Geen meerderheid binnen de coalitie
Binnen de coalitie is geen meerderheid voor het huidige plan. Mark Huizenga (ONS) noemde het voorstel te ambitieus en pleitte voor een pas op de plaats zolang er geen landelijke duidelijkheid is. Hidde Douma (PvdA) erkende de noodzaak van opvang in het kader van de Spreidingswet en zag kansen in de mix van woonvormen. Wel stelde hij voorwaarden, onder meer over het gebrek aan draagvlak, de impact op de omgeving en het onopgeloste windmolendossier. Nissewaard Lokaal sprak zich fel uit tegen het plan en wees op de bestaande druk op de gemeente vanwege maatschappelijke vraagstukken, zorgen over veiligheid en politiecapaciteit, en de omvang van het AZC. Ook het plan voor de voedselbank riep vragen op. Verdere besluitvorming hangt af van aanpassingen en verduidelijkingen vanuit het college.
Tegen het voorstel
Bijna alle oppositiepartijen keerden zich tegen het voorstel. De PVV noemde het plan ‘slecht doordacht’ en wees op het ontbreken van draagvlak. Raadslid Tiffany Vissers-Maertens uitte kritiek op de communicatie: ‘De raad werd te laat geïnformeerd en inwoners waren nauwelijks betrokken.’ Ook de VVD reageerde kritisch. Fractievoorzitter Michaël van Soest sprak van een ‘mega-AZC’ dat volgens hem een onevenredige druk zou leggen op de sociaal-economische positie van de gemeente. Het CDA had moeite met de combinatie van kwetsbare doelgroepen op één locatie en waarschuwde voor spanningen tussen bewoners. Jong Nissewaard noemde het plan ‘waanzin’ en verweet het college arrogantie richting de gemeenteraad: ‘Er werd over de hoofden van inwoners heen besloten’, aldus fractievoorzitter Vincent Korbee.
Andere partijen uitten eveneens forse kritiek. Belang van Nissewaard noemde de voorgestelde samenstelling van doelgroepen ‘explosief’ en waarschuwde voor risico’s voor de leefbaarheid. ChristenUnie-SGP pleitte voor menswaardige opvang, maar sprak zorgen uit over de locatiekeuze en het ontbreken van draagvlak in de wijk. Lijst Verweij vond het daarnaast onverstandig om nu al een besluit te nemen, zolang er op landelijk niveau nog geen duidelijkheid is over de verdere uitvoering van de Spreidingswet.
Roy Masthoff (VOOR Nissewaard) hekelde bovendien de gebrekkige communicatie richting de gemeenteraad en inwoners. Volgens hem zou de combinatie van verschillende doelgroepen op één plek leiden tot onrust en overlast. Ook wees hij op de eigen problematiek binnen de gemeente: ‘We hebben genoeg aan onze eigen zorgen. Wekelijks melden zich inwoners bij de gemeente zonder dak boven hun hoofd.’
Positieve steun vanuit GroenLinks
GroenLinks was de enige oppositiepartij die zich niet volledig tegen het plan keerde. Fractievoorzitter Vera Bik stond in principe positief tegenover de opvanglocatie, maar plaatste kritische kanttekeningen bij de uitvoering, communicatie en de combinatie van bewoners. ‘Asielzoekers zijn mensen, geen cijfers. We hebben de verantwoordelijkheid om dit goed te regelen’, aldus Bik. Haar partij was de enige fractie die positief adviseerde over het voorstel.
Vanuit het college
Vanuit het college erkende burgemeester Foort van Oosten dat het proces beter had gekund en vertelde hij verantwoordelijkheid te nemen voor het gebrekkige contact met inwoners in onder andere Spijkenisse-Noord en Geervliet. De aanleiding voor het voorstel is de geplande verhuizing van het bestaande AZC achter het SMC. Daarbij keek het college ook breder naar urgente maatschappelijke problemen zoals woningnood onder inwoners, woonruimte voor Oekraïners en de huisvesting van de voedselbank. Van Oosten riep op tot een respectvol debat en gaf aan de zorgen over draagvlak en inspraak serieus te nemen. Volgens hem gaat het voorstel in de huidige vorm niet door: ‘Er ligt huiswerk voor het college. We gaan terug naar de tekentafel.’
Hij kondigde aan dat het college gaat onderzoeken wat kleinschalige opvang precies inhoudt, hoe een beter inspraakproces vormgegeven kan worden en welke rol het COA daarin kan spelen. Ook wordt gekeken naar de opvang van Oekraïense vluchtelingen en naar alternatieve locaties.