Vijf jaar geleden eindigde een metrorit boven een walvisstaart: ‘Iets wat je alleen in een film ziet’

Rond half één ’s nachts reed een leeg metrostel bij station De Akkers door het stootblok aan het einde van het spoor. De metro schoot door, brak het juk af en kwam tot stilstand op het grote kunstwerk Saved by the Whale’s Tail, ontworpen door kunstenaar Maarten Struijs. De kunststof staart, tien meter boven de grond, hield het zware voertuig wonderbaarlijk goed vast.

De bestuurder bleef ongedeerd en wist zelf uit de cabine te klimmen. ‘Het was een bizarre aanblik,’ herinnert buurtbewoner Michael Calame zich. ‘Je denkt: dit kán helemaal niet. Een metro die daarboven balanceert, dat is iets wat je alleen in een film ziet.’

Uit onderzoek van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en de Inspectie voor de Leefomgeving en Transport bleek later dat de metro met zo’n 57 km/u vertrok, terwijl op dat stuk spoor slechts 15 km/u was toegestaan. Door een combinatie van een nat spoor en het antiblokkeersysteem (ABS) werkten de remmen onvoldoende. Het stootjuk bleek bovendien niet bestand tegen zulke krachten.

De onderzoekers concludeerden dat een combinatie van menselijke fouten en technische tekortkomingen leidde tot het ongeluk. De RET nam daarop maatregelen: strengere snelheidslimieten, betere opleiding voor bestuurders en aanpassingen aan het spoor bij De Akkers.

Het beeld van de metro op de walvisstaart ging razendsnel de wereld over. Van Japan tot de VS verschenen berichten over het ‘wonder van Spijkenisse’. Voor buurtbewoners was het een onwerkelijke tijd. ‘De eerste dagen was het hier afgesloten, overal hulpdiensten,’ vertelt Michael. ‘Maar toen het stel werd weggehaald, stonden we allemaal te kijken. Het voelde bijna jammer dat het weg moest. Het was een stukje geschiedenis dat je zag gebeuren.’

Vijf jaar later is Saved by the Whale’s Tail uitgegroeid tot een icoon van Spijkenisse. Waar het beeld aanvankelijk gemengde reacties opriep, is het nu een bron van trots. ‘Ik rij er elke dag langs,’ zegt Michael. ‘Vroeger dacht ik: wat een raar kunstwerk. Nu is het een monument. Het staat symbool voor geluk bij een ongeluk, en voor hoe kunst letterlijk levens kan redden.’

De walvisstaart, ooit een omstreden project, is inmiddels een geliefde plek geworden voor wandelaars en toeristen. En hoewel de metro allang is weggehaald, blijft het verhaal van die ene nacht in 2020 nog altijd rondzingen.